In mijn stuk ‘Meesters met Dromen‘ schreef ik dat ik vind dat het onderwijs meer is dan een voorbereiding op een baan. Op Twitter viel dit niet bij iedereen in goede aarde. Er werd mij ‘dedain‘ verweten, alsof ik iets heel controversieels heb gezegd. Dat onderwijs en economie met elkaar te maken hebben, behoeft geen discussie. Waar het mij om gaat is dat bij het onderwijsbeleid de focus te veel op economische overwegingen ligt.
De universiteit is geen bedrijf
Een dag later kreeg ik ondersteuning voor mijn bewering. De Vrije Universiteit maakte bekend dat zij stopt met de bachelor Nederlandse Literatuur en minister Van Engelshoven gaf aan dit wel te begrijpen. Op Neerlandistiek.nl legt neerlandicus Marc van Oostendorp in een wat langer stuk uit om welke redenen dit erg is, maar voor hier volstaat het om te zeggen wat ik eerder al tweette:
Hier spreekt geen minister, maar een boekhoudster. https://t.co/soTpdcixi6
— Bas van der Veen (@Basvanderveen) February 25, 2019
De aanleiding? De uitspraak: “Het eerste jaar telt op dit moment vijf studenten en dat is volgens de leiding van de VU te weinig om de studie rendabel aan te bieden.” Een uitspraak waar de minister klaarblijkelijk ook begrip voor heeft. Dat vind ik vreemd. Marc van Oostendorp legt in zijn stuk helder uit dat (financieel) rendement en de universiteit elkaar bijna per definitie uitsluiten.
Wat mij ook intrigeert is dat half Nederland zich opwindt over het vermeende teloorgaan van culturele folklore als Zwarte Piet, maar dat diezelfde briesende elite en het verongelijkte volk nu onverschillig hun ouders ophalen. Zou het toeval zijn dat hiermee minder economische – en electorale? – belangen gemoeid zijn?
De ethiek van technologie
Die alomtegenwoordigheid van de economie zien we in meer vakgebieden terug. Eén daarvan is de techniek/technologie. Collega-docent Per-Ivar Kloen vroeg op Twitter aan Ruud Veltenaar waarom de laatste vindt dat we meer ethici dan technici nodig hebben. Ik reageerde op Per-Ivar met de opmerking dat ik vind dat we meer ethisch onderlegde technici nodig hebben.
Nog steeds geen antwoord van @RuudVeltenaar. https://t.co/Jg0pe0Z1vp
— Per-Ivar Kloen (@___pi) February 26, 2019
In een tijd waarin machthebbers eerst en vooral naar plussen en minnen kijken, hebben we mensen nodig die zelf kunnen denken. Nu hapklare ethiek en moraal niet langer worden geserveerd door de kerk of buren, hebben we mensen die zelf kunnen denken nog harder nodig. Anders wordt er überhaupt niet gedacht.
Technologie wordt steeds complexer, is alomtegenwoordig, en de gevolgen zijn steeds ingrijpender. Dus hebben we technici nodig die zelf kunnen bepalen of iets behalve boekhoudkundig, ook op andere gronden gerechtvaardigd is. En waar kunnen we dat beter doen dan in het onderwijs?
Zodat we later misschien een minister van OCW krijgen die ook echt onderwijs, cultuur en wetenschappen als prioriteit heeft.
